คำเตือน! : บทความนี้เน้นนำเสนอเรื่องประวัติเกมแนว MOBA เท่านั้น ไม่ได้เน้นเฉพาะเจาะจงหรือเชียร์เกมใดเป็นพิเศษ แฟนบอยเกมต่างๆ อย่าดราม่านะจ๊ะ
สวัสดีค่ะ ช่วงนี้กระแสเกม MOBA กำลังมาแรงและเป็นที่นิยมในไทยกันพอสมควร ไม่ว่าDotA, Heroes of Newerth (HoN), League of Legends (LoL) หรือแม้แต่ Dota2 ซึ่งตอนนี้ยังมีเพื่อนๆ หลายคนที่ยังเข้าใจแนวเกมและเรียกเกมทั้ง 4 เกมนี้ว่า (A)RTS ซึ่งจริงๆ แล้วทั้ง 4 เกมด้านจัดเป็นเกมประเภท MOBA ซึ่งเป็นประเภทของเกมชนิดใหม่ที่แยกแนวออกมาจาก RTS และถูกตั้งขึ้นมาเมื่อไม่นานนี้ ซึ่งอาจจะยังไม่คุ้นหูคนไทยเท่าใดนัก วันนี้บีเลยจะพาเพื่อนๆ ไปรู้จักกับเกมแนว MOBA ให้มากขึ้นค่ะ
อะไรคือ MOBA ?
ปัจจุบันตลาดเกมได้แตกสายสารพัดแนวเกมออกมามากมาย จนทำให้เกมที่เกิดใหม่ๆ บางเกมไม่ปรากฏแนวทางเกมเป็นที่แน่ชัด ทำให้มีการเรียกแนวเกมบางเกมแบบมั่วปนไปมา หรือไม่ค่อยเคลียร์ในแนวเกมสักเท่าไร ซึ่งในช่วงหลายปีที่ผ่านมานี้ก็มีแนวเกมใหม่เกิดขึ้นมา นั่นคือเกมแนว MOBA (Multiplayer Online Battle Arena) ซึ่งเป็นแนวเกมที่ถูกอ้างอิงจาก Multiplayer Map ในตำนานของ Warcraft III ที่ชื่อว่า Defense of the Ancients หรือ DotA นั่นเอง และนอกจากคำว่า MOBA แล้ว เกมในแนว DotA ยังถูกเรียกในชื่ออื่นๆ อีกมากมายเช่น TTRPG (Tactical Team-based Role Playing Game ) หรือบางทีก็เรียกว่า ARTS (Action Real Time Strategy) โดยชื่อเหล่านี้ถูกอ้างอิงจาก Multiplayer Map ที่ชื่อ Aeon of Strife หรือ AoS ของ StarCraft นั่นเอง
เพื่อนๆ หลายคนที่อาจจะไม่เคยสัมผัสกับเกมแนว MOBA มาก่อน อาจจะเคยได้ยินชื่อเกมแนวนี้มาบ้าง เช่น Demigod, League of Legends (LoL) หรือ Heroes of Newerth (HoN) ซึ่งเป็นเกม MOBA รุ่นใหม่ที่แตกไอเดียมากจากรุ่นใหญ่อย่าง DotA ซึ่งถือได้ว่าเป็นแม่แบบของเกมแนว MOBA และแต่ละเกมนั้นก็มีกลุ่มฐานผู้เล่นที่เหนียวแน่นอยู่ไม่น้อยเลยเช่นกัน โดยหลักการแล้ว การจัดประเภทของเกมว่าจะเป็น MOBA หรือไม่นั้นจะต้องมีองค์ประกอบของฟีเจอร์ที่แสดงความเป็น MOBA อยู่ดังนี้
1. ผู้เล่นแต่ละคนจะควบคุมเพียงแค่ 1 Unit (ตัวละคร) เท่านั้น โดยที่ตัวละครนั้นๆ จะมีสกิลให้ใช้ที่หลากหลายมากมาย รวมถึงจะมีการแบ่งฝั่งในการเล่นอย่างชัดเจน โดยจะต้องอยู่ฝั่งใดฝั่งหนึ่งเท่านั้น
2. แต่ละทีมจะต้องมีฐานที่จะต้องคอยป้องกัน แต่ในขณะเดียวกันก็จะต้องบุกไปทำลายฐานฝ่ายตรงข้ามด้วย
3. ภายในทีมจะมีสมาชิก 5 คน และแต่ละคนจะควบคุมเพียงแค่ตัวละครของตัวเองเท่านั้น ไม่สามารถควบคุมตัวละครของสมาชิกอื่นๆ ภายในทีมเดียวกันได้
โดยทั่วไปนั้นฐานของผู้เล่นมักจะอยู่สุดขอบของแผนที่แต่ละฝั่ง (ซ้าย-ขวา) และมี 3 เลนที่เชื่อมต่อ 2 ฐานไว้ด้วยกัน โดยที่ Creep หรือ Minion (ทหารอัตโนมัติภายในเกม) จะวิ่งออกไปในแต่ละเลนและมุ่งหน้าไปยังฐานของฝ่ายตรงข้าม และเป้าหมายในการเล่นเกมแนว MOBA คือการที่แต่ละฝ่ายสามารถที่จะดันเลนของฝ่ายตรงกันข้ามและมุ่งหน้าไปทำลายฐานของฝ่ายตรงข้ามให้ได้ ก่อนที่จะโดนทำลายฐานของตัวเอง และแก่นแท้ของรูปแบบการเล่นเกมแนว MOBA ก็คือการปะทะกันระหว่างผู้เล่น (PvP) ซึ่งทำให้ธรรมชาติในการเล่นเกมแนวนี้ ค่อนข้างจะท้าทายฝีมือผู้เล่นพอสมควร รวมถึงระบบ AI หรือ Bot ที่ไว้ให้ผู้เล่นได้ทดสอบฝีมือและลองออกไอเทม ก็ช่วยฝึกฝีมือผู้เล่นได้เช่นกัน (แต่จะน้อยกว่าการสู้กับคนจริงๆ เนื่องจาก Bot จะถูกโปรแกรมมาทำให้มีรูปแบบการเล่นที่ค่อนข้างจำกัด แตกต่างกับคนที่ไม่สามารถคาดเดารูปแบบในการเล่นได้ จึงต้องรับมือเป็นสถานการณ์ๆ ไป)
ใครเป็นต้นคิดคำว่า MOBA ?
ไม่มีใครทราบที่มาที่แน่ชัดถึงต้นกำเนิดหรือผู้ให้กำเนิดคำว่า MOBA ขึ้นมา แต่ก็เริ่มเป็นที่คุ้นหูเมื่อเกมแนวนี้เริ่มติดตลาด โดยอาจกล่าวได้ว่า MOBA ถือกำเนิดจากค่ายที่ได้ฉายาว่าพ่อมดน้ำแข็งอย่าง Blizzard ก็ได้ เพราะตั้งแต่ Blizzard วางจำหน่าย Warcraft 3 : Reign of Chaos และภาคต่ออย่าง The Frozen Throne จนเป็นที่นิยมสำหรับเกมเมอร์ทั่วโลก ก็มีจุดที่ทำให้เกิดความนิยมในเกมนี้นั่นก็คือการที่ผู้เล่นสามารถแก้ไขแผนที่ได้นั่นเอง (Map Editor) ด้วยพื้นฐาน Engine ของ Warcraft 3 ทำให้ Map Editor นั้นเป็นเครื่องมือที่ทำให้ผู้เล่นสามารถสร้างสรรค์เนื้อหาเพิ่มเติมได้ และด้วยเสียงตอบรับที่ดีจาก Map Editor ทำให้มีการเปิดขายแผนที่ที่ผู้เล่นทำเอง (Custom Map) รวมถึงฉากเพิ่มเติมต่างๆ กันอย่างแพร่หลาย และทำให้อายุของเกมนั้นยืดออกไปได้อีกนาน
ในบรรดาเหล่า Custom Map ของ Warcraft นั้นได้มีแผนที่ดั้งเดิมของ DotA อยู่ด้วย ถึงแม้มันจะใหม่สำหรับ Warcraft 3 แต่ก็เกิดจากแรงบันดาลใจของ Custom Map ที่ชื่อ Aeon of Strife ที่ถือกำเนิดจาก Map Editor ที่มีอยู่ใน StarCraft เกม RTS จาก Blizzard ในยุคแรกๆ รวมถึงองค์ประกอบของการสร้างสรรค์เหล่าฮีโร่ ซึ่งก็ได้ถูกนำไปใช้ใน DotA ต่อ ซึ่งช่วงยุคแรกของ DotA นั้น มีคนให้ความสนใจในเกมนี้น้อยมาก เมื่อเทียบกับฐานผู้เล่นในปัจจุบัน โดยตัว Map เองก็ได้ผ่านการปรับปรุงแก้ไขในหลายๆ จุด นอกจากนั้นยังมีผู้เล่นอีกหลายกลุ่มที่รวมตัวกันแก้ไข Map ที่น่าเบื่อและเปลี่ยนแปลงอะไรไม่ได้ของ DotA แล้วทำเป็น Custom Map ออกมามากมาย ก็นับเป็นจุดเริ่มต้นของการเปลี่ยนแปลง Map ของ DotA ออกมาในรูปแบบต่างๆ ซึ่ง Custom Map ที่เป็นที่นิยมก็คือคือ DotA-Allstars ซึ่งถูกแก้ไขโดย Steve "Guinsoo" Feak (ปัจจุบันอยู่กับ Riot Games และเป็นหนึ่งในทีมพัฒนา League of Legends) ซึ่งเวอร์ชั่นของ Guinsoo นั้นประสบความสำเร็จและได้รับความนิยมเป็นอย่างสูงเนื่องจากได้ผสมผสานและดึงจุดที่แสดงความเป็น DotA ออกมาได้อย่างไร้ที่ติ นอกจากนั้นยังทำให้สามารถสนุกกับ DotA ได้อย่างถ่องแท้และได้ประสบการณ์ในการวางแผนในรูปแบบต่างๆ ทำให้มีแฟนๆ เล่นอยู่จวบจนปัจจุบัน ในขณะที่ Custom Map ของคนอื่นๆ นั้นไม่ค่อยได้รับความนิยม และค่อยๆ หายไปในที่สุด
ปัจจุบันแผนที่ของ DotA ที่มีการแพร่หลายอยู่ในโลกออนไลน์นั้นก็เกิดจากการเปลี่ยนแปลงแก้ไขมาตลอดในช่วงหลายปีที่ผ่านมา แต่อย่างไรก็ตามด้วยเนื้อหา, Engine ของเกม และระบบต่างๆ ภายในเกมที่มีอายุมากกว่า 10 ปีก็ทำให้ DotA มีขีดจำกัดที่จะต่อกรกับเกม MOBA รุ่นใหม่ๆ อย่าง League of Legends (LoL) และ Heroes of Newerth (HoN) ซึ่งบีจะกล่าวถึงในภายหลัง
อะไรที่ทำให้เกิดข้อขัดแย้งในชื่อนี้ ?
ด้วยข้อจำกัดของ Custom Map ใน Warcraft 3 ทำให้แผนที่ของ DotA นั้นไม่สามารถแก้ไขอะไรที่ถูกจำกัดไว้ได้ตั้งแต่ต้น ทำให้ Valve บริษัทยักษ์ใหญ่ผู้พัฒนาเกม Half-Life ได้จะทะเบียนคำว่า "DOTA" ในเดือนตุลาคม ปี 2010 ทำให้ Valve มีสิทธิ์ขาดในการใช้ชื่อย่อ DOTA ไม่ว่าจะเป็นตัวเล็กตัวใหญ่ ซึ่ง Rob Pardo ทีมผู้พัฒนาจาก Blizzard ได้ชี้แจงกับสื่อเกมยักษ์ใหญ่ของยุโรปอย่าง Eurogamer ว่า "Valve ได้เอาชื่อนั้นไปจาก Blizzard รวมถึงระบบ Community ของ Warcraft III ด้วย ซึ่งมันไม่ถูกต้องในการจดทะเบียนลิขสิทธิ์ในชื่อย่อเท่าไหร่นัก" ทำให้เป็นประเด็นโต้เถียงว่าจะมีผลสะท้อนอย่างใดบ้างกับบรรดาแผนที่ของ DotA ที่สามารถหาโหลดได้จากอินเตอร์เนตรวมถึงแนวทางของกลุ่มของผู้เล่นจะเปลี่ยนไปในทิศทางใด
นั่นก็เป็นเหตุให้ Riot Games อีกหนึ่งทีมผู้พัฒนาเจ้าของเกม League of Legends (LoL) ที่ตระหนักถึงปัญหาข้อนี้ดีอยู่แล้วจึงได้คิดแบรนด์ใหม่สำหรับ Defense of the Ancients ขึ้นมา โดย Steve Mescon ได้ชี้แจงกับสื่อเกมยักษ์ใหญ่ในอเมริกาอย่าง PC Gamer ว่า "การเคลื่อนไหวในครั้งนี้ก็เพื่อป้องกันการผูกขาดในการใช้ชื่อ และเพื่อให้มั่นใจว่า ตัวเกมจะยังพัฒนาต่อไปและจะสามารถหากลุ่มผู้เล่นใหม่ได้โดยไม่ต้องพึ่งพาใคร
MOBA มีอะไรที่ช่วยผลักดันการแข่งขันแบบมืออาชีพ ?
การแข่งขัน DotA Tournament ในงาน BlizzCon 2005 ได้แสดงให้เห็นถึงการยอมรับของ Blizzard ที่ให้เกียรตินำ Custom Map ใช้ในการแข่งขันอย่างเป็นทางการ ตั้งแต่นั้นมา DotA ก็ได้แพร่หลายไปอย่างกว้างขวางในการแข่งขันระดับนานาชาติ ทั้ง World Cyber Games (Asians Championship), Dreamhack และ the SMM Grand National DotA Tournament แต่อย่างไรก็ตาม ตอนนี้กระแสความนิยมก็ถูกเปลี่ยนไปที่เกม MOBA น้องใหม่อย่าง League of Legends (LoL) และ Heroes of Newerth (HoN) แทน
โดยพื้นฐานแล้วเกม MOBA ค่อนข้างจะยุ่งยากและซับซ้อนสำหรับผู้เล่นมือใหม่ อีกทั้งเกมเพลย์ที่ต้องร่วมมือกับผู้เล่นฝ่ายตัวเองในการต่อกรกับผู้เล่นฝ่ายตรงข้าม นอกจากนี้แล้ว ด้วยความที่ไม่มีเนื่อเรื่องที่ผู้เล่นจะต้องเล่นให้ผ่านเพื่อที่จะไปต่อ รวมถึงระบบการเล่นที่จะต้องต่อสู้กับคู่ต่อสู้ที่เป็นคนเหมือนกันก็ทำให้การแข่งขันเกมแนว MOBA นั้นน่าสนใจเพราะต้องมีการวางแผนและทีมเวิร์คที่ดีในการแข่งขันระดับสูงได้ ก็ทำให้เกม MOBA นั้นเติบโตอย่างยิ่งใหญ่และมั่นคงในโลกของ eSport ที่ค่อยๆ แพร่หลายมากขึ้นเรื่อยๆ รวมถึงเป็นจุดดึงดูดให้ผู้เข้าชมการแข่งขันในแต่ละทัวร์นาเม้นท์เพิ่มขึ้นเรื่อยๆ ซึ่งการแข่งขันแบบมืออาชีพของ MOBA ก็สร้างความสนใจให้สื่อต่างๆ เข้ามามีส่วนร่วมในการแข่งขันเหล่านี้มากขึ้น ซึ่งการแข่งขันรายการใหญ่ๆ อย่างงานแข่ง Dota 2 ของ Valve เมื่อปีที่แล้วก็มีเงินรางวัลให้กับผู้ชนะเลิศในการแข่งขันสูงถึง 1 ล้านเหรียญสหรัฐ (ประมาณ 33 ล้านบาท) ส่วน Tournament ใน Season 2 ของ League of Legends ก็มียอดรวมของเงินรางวัลทั้งหมดสูงถึง 5 ล้านเหรียญสหรัฐ (ประมาณ 160 ล้านบาท) เลยทีเดียว จากเหตุผลข้างต้นก็คงจะกล่าวได้ว่า E-Sport และ MOBA นั้น ได้ถูกนำเสนอควบคู่กันมาโดยตลอด และจะคงอยู่คู่กันต่อไปเรื่อยๆ อย่างไม่ต้องสงสัย
แล้วมีเกม MOBA เกมไหนบ้างที่น่าสนใจ ?
ถึงแม้ว่าเกมแนว MOBA จะมีออกมาในตลาดอยู่มากมาย แต่เกมยอดฮิตติดกระแสที่มีฐานผู้เล่นเป็นจำนวนมาก ก็มีอยู่เพียงไม่กี่เกมเท่านั้น
ซึ่งก็ไม่น่าแปลกใจ หาก DotA จะเป็นหนึ่งในนั้นด้วย แต่เพราะระบบที่ไร้ซึ่งระบบ Tutorial จำนวนฮีโร่ที่มีมากมายมหาศาล และความยุ่งยากของระบบต่างๆ ก็ทำให้ DotA เป็นเกม MOBA ที่เล่นค่อนข้างยากเกมหนึ่ง ต่อด้วย League of Legends ที่ถูกการันตีด้วยยอดผู้เล่นที่สูงถึง 15 ล้านคนทั่วโลก ทั้งการแข่งขันที่มีจัดบ่อยครั้งจนตอนนี้ก็เข้า Season 2 กันแล้ว บวกกับยอดเงินรางวัลที่สูงเป็นประวัติการณ์ในวงการ E-Sport ก็ทำให้เกมนี้เป็นหนึ่งในทางเลือกสำหรับเกมเมอร์ที่มั่นใจในฝีมือและว้อนท์จัดอยากแข่งเต็มที่ ด้วยรูปแบบที่เข้าใจง่ายกว่า DotA พร้อมทั้ง Tutorial สำหรับแนะนำระบบเกมต่างๆ ให้กับผู้เล่นใหม่ รวมถึงระบบ AI ที่ผู้เล่นสามารถฝึกฝีมือกับ Bot ได้ นอกจากนั้นในส่วนของแผนที่ก็มีการปรับปรุงให้ซับซ้อนน้อยลงกว่าแผนที่ของ DotA ทำให้เป็นอีกทางเลือกสำหรับผู้เล่นใหม่ที่ไม่เคยเล่นเกม MOBA มาก่อน
คู่แข่งที่สูสีของ League of Legends ก็ไม่ใช่ใครอื่นเลย Heroes of Newerth จากค่าย S2 Games นั่นเอง เกมนี้ก็ได้รับความนิยมอย่างมากเช่นเดียวกันในวงการ E-Sport จากการที่เป็น MOBA น้องใหม่มาแรงในงาน Dreamhack เมื่อปีที่แล้ว ซึ่ง Heroes of Newerth นั้นจะมีส่วนคล้ายคลึงกับ DotA เยอะพอสมควร รวมถึงฮีโร่หลายๆ ตัวที่คล้ายกับฮีโร่ใน DotA นอกจากนั้นระบบการวางแผนของการเล่นในระดับสูงและไอเทมบางอย่างภายในเกมที่ปรากฏอยู่ใน DotA ก็ปรากฏอยู่ในเกมนี้เช่นกัน นอกจากนี้แล้วก็ยังมี MOBA นอกกระแสเช่น Demigod จาก Gas Powered Games และ Rise of Immortals จาก Petroglyph Games
MOBA สามารถพัฒนาต่อจากโครงสร้างที่มีขีดจำกัดในตอนนี้ได้หรือไม่ ?
มันยากที่จะคาดเดามากๆ ว่าเกมแนว MOBA จะมีการเปลี่ยนแปลงอย่างไรในอนาคต เนื่องจากฐานผู้เล่นที่เยอะและกระจัดกระจาย ทำให้เกมแนว MOBA ไม่สามารถเปลี่ยนแปลงโครงสร้างหลักๆ ได้ง่ายนัก นอกจากจะมีเพิ่มระบบต่างๆ เข้ามา โดยการอัพเดตแพตช์ อย่างไรก็ตามแก่นแท้ของการเล่นก็ยังยึดติดกับโครงสร้างพื้นฐานดั้งเดิมของเกมเหมือนเดิม
ในส่วนของ League of Legends นั้นได้ก้าวข้ามขีดจำกัดโครงสร้างของ MOBA รุ่นก่อนไปแล้วด้วยโหมดใหม่ๆ ที่แปลกแนวออกไปอย่างเช่น Dominion Mode แต่แก่นแท้ของเกมก็ยังคงเหมือนเกม MOBA อื่นๆ ทั่วไป
ด้วยข้อเท็จจริงที่ว่า แก่นแท้ของ MOBA นั้นยากที่จะเปลี่ยนแปลงอะไรได้ง่ายๆ ทำให้ MOBA ทุกเกมยังถูกยึดติดกับข้อจำกัดเหล่านี้ แต่โดยทั่วไปแล้วผู้เล่นก็ไม่ได้สนใจอะไรมากมายนักกับการเล่นในรูปแบบอื่นๆ เพราะจะให้ความสนใจในการปรับความสมดุลของฮีโร่และไอเทมมากกว่า
อะไรคือรูปแบบใหม่ๆ ของเกม MOBA ที่ผู้เล่นคาดหวัง ?
ในขณะนี้เกมที่ทั่วโลกให้ความสนใจชัดเจนมากที่สุดก็คงจะไม่พ้น Dota 2 จาก Valve ซึ่งมีแผนจะเปิดให้บริการเต็มรูปแบบในปีนี้ ซึ่งหัวหน้าโปรเจ็กต์ก็ไม่ใช่ใครอื่นเลย Abdul "Icefrog" Ismail กบน้ำแข็งผู้สร้างตำนาน DotA นั่นเอง
ด้าน Blizzard ก็ไม่ยอมน้อยหน้า Valve เช่นกัน เมื่อพวกเขาเปิดตัว Blizzard DOTA ซึ่งจะเป็น Custom Maps ของ StarCraft II ที่จะสร้างประสบการณ์ในการสัมผัสเกมแนว MOBA ให้กับผู้เล่น การพัฒนานั้นใช้ Engine ของ StarCraft II ซึ่งจะมาพร้อมกับเหล่าฮีโร่ที่หลากหลายแต่ก็คุ้นหน้าคุ้นตากันดีจากหลายๆ เกมดังรุ่นก่อนๆ เช่น Warcraft, StarCraft และ Diablo
ปัจจุบันตลาดเกม MOBA ในประเทศไทยนั้นเรียกได้ว่าคึกคักมากเลยทีเดียว ทั้งกระแสเก่าของ DotA ที่ไม่เคยตก กระแสในปัจจุบันอย่าง Heroes of Newerth และกระแสที่จะมาในเร็วๆ นี้อย่าง League of Legends ก็จะเข้ามาเสริมให้ตลาดเกม MOBA ยังคงเติบโตอย่างต่อเนื่อง แต่อย่างไรก็ตาม Dota 2 และ Blizzard DOTA ก็ยังอยู่ในความสนใจของเหล่าเกมเมอร์อยู่ไม่น้อย แต่กระแสตอบรับจะเป็นยังไงก็ต้องรอดูกันอีกที
ข้อมูลจาก blackpanel.com.au
